Soma ve Kınık’ta maden işçilerini bekleyen büyük kıyım

Manisa – Soma Termik Santrali özelleştirildiği 2015 yılından beri birçok kez gündem oldu. Hava filtresi denetimlerin gevşetilmesinin ardından filtrelerin birçok kez kullanılmadığı ve Soma’da havanın gitgide daha da çekilmez hale gelmesi gündem yaratırken, termik santralin 3 Ocak 2023’ten beri aldığı kömürün bedelini Türkiye Kömür İşletmelerine ödemediği ortaya çıktı. Ödemeyen tutar 2023 yılında faiz eklenmeden 3 milyar 273 milyon liraydı.

2015’te 685.5 milyon dolara Torku’ya satılan Soma Termik Santrali 2 Mayıs’ta Soma’ya sıcak su vermeyi bitirecek. Santralin bu tarihte kapanacağı konuşuluyor. Özelleştirme değerinin o dönem içerideki makinelerin değerinden bile az olduğunu söyleyen işçiler, Soma Termik Santralinin köhne, tamamen geri ve verimsiz bir üretim yapısı kaldığını bu yüzden hiçbir şirketin üretimi devralmak istemediğini belirtiyor. Santraldeki üretime bir önceki dönem devam edilmesinde seçim sonrası, 1 Temmuz’da elektriğe yapılan yüzde 38 zammın etkili olduğunu belirten işçiler kömür şirketlerinin ve elektrik şirketlerinin devletten buna benzer kaynak aktarımları beklediklerine dikkat çekiyor.

Şirketler kâr edemediklerini, yurt dışından ithal gelen kömür ile rekabet edemediklerini belirterek kamuda açık maden sahalarını üretimden koparıyor, özelde ise işçileri kitleler halinde işten çıkartma yoluna gidiyor. Türkiye Kömür İşletmelerine bağlı Ege Linyit İşletmelerinde Torku Santrali ile eş güdümlü çalışan Deniş Panosunun kapanacağı konuşulurken Polyak, İmbat, Demir Export, Yeni Anadolu gibi iş yerlerinde binlerce işçinin işten çıkarılacağı konuşuluyor.

İşçiler, Polyak Madeninde ocak ayında işçilerin sendika ve toplu sözleşme sürecini protesto etmek için yaptığı madene inmeme eyleminden beri birer ikişer devam eden işten atmaların artık günde 10-15 işçiye ulaştığını belirtiyor. Sadece deneme süresi ve 6 aydan kısa çalışan 150-200 işçinin çıkarıldığı, geri kalanlarda ise emeklilik sürecindeki işçiler başta olmak üzere 700’e yakın işçinin 3 ayda işten çıkarıldığını ifade ediyor. Ocakta 2 bin 800 olan işçi sayısının bu günlerde 2 bine kadar düştüğünü, 5 Mayıs’ta gerçekleşecek işten çıkartmalar ile toplam çalışan sayısının 1000’e ineceğinin konuşulduğunu aktaran işçiler, sendikacıların sürece müdahil olmadığını ve işten çıkarmalar için adım atmadığını vurguluyor.

Maden patronların Soma Katliamı’nın ardından çıkan yasa gereği maden işçilerine iki asgari ücret düzeyinde ücret ödenmesi zorunluluğunun kendilerine külfet olduğunu belirttiklerini, mesai ve ek ödemeler ile 50 bin lirayı geçen ücretleri için işçilere ‘Gidin bu ücretleri dışarıda bulabiliyor  musunuz’ ifadeleriyle  kendileriyle alay edildiğini dile getiren işçiler, “Biz işçiler hiçbir şey yapmasak dahi yerin 800 metre altına iniyoruz. O havayı soluyor o havada çalışıyoruz. Tüm önlemlere rağmen ölümle burun buruna çalışıyoruz. Katliamdan sonra çıkan yasa ile belirlenen ücret olmasa bize demek ki asgari ücret verecekler. Halbuki biz şu an aldığımız ücretin bile iki-üç katını hak ediyoruz” diyorlar.

Polyak’ta patronların “Kâr etmiyoruz” açıklamalarına inanmadıklarını belirten işçiler, madenden her gün 100’e yakın kamyonun sevkiyat yaptığını ve özellikle Muğla çevresindeki termik santrallere satış yapıldığını belirtiyor. Patronların kârlarından ettikleri zararı işçilere ödetmesinin ciddi tehlikeleri olduğunu belirten işçiler, Soma ve Kınık’ta belirleyici sektörün maden olduğunu, eğer madenlerde söylenen kadar işten çıkarma olursa bölgenin ciddi anlamda etkileneceğini söylüyor.

Polyak’ta toplam 1500, İmbat’ta 3 bin, diğer büyük işletmelerde ise 1000’e yakın işçinin işten çıkarılacağı tedirginliğini yaşayan işçiler, bu sayıda işçinin çıkarıldığı durumda onlara bağlı 15 ila 20 bin dolayında ilçe halkının geçimsiz kalacağını öngörüyor. İşçiler bu durumun göçe, yoksulluğa, açlığa, suç oranında artışa neden olacağını düşündüklerini söylüyor. Sendikacıların işçileri, işten atma sürecinde direnişe ve mücadeleye çağırmadığını aktaran işçiler emek  ve demokrasi güçlerinin 1 Mayıs öncesinde bu konuya eğilmelerinin elzem olduğunu belirtiyor. (Evrensel)